شاهنامه

پنجشنبه نوزدهم آبان ۱۴۰۱ - 3:57 - امیر حسین حیدری - ابولقاسم فردوسی با نام کامل ابوالقاسم حسن منصور بن محمد بن اسحاق شرف شاه طوسی، شاعر حماسه سرای ایرانی، در سال ۳۲۹ هجری قمری در روستای باژ از توابع طوس خراسان چشم به جهان گشود. حکیم سخن و حکیم طوس از القاب فردوسی بزرگ است. او تحصیل خود را در مکتب‌ خانه‌های باژ و طوس آغاز کرد و سپس برای تکمیل آن راهی مدارس خراسان شد. علاقه ی فردوسی به داستان‌ها و افسانه‌های قهرمانان ایرانی از دوران نوجوانی آغاز شد. در آن دوران به خاطر شرایط مساعد مالی توانست وقت و هزینه‌ی خود را صرف مطالعه، تحقیق و پژوهش کند. این علاقه تا جایی پیش رفت که فردوسی تصمیم به سرودن شاهنامه گرفت. شاهنامه‌ای که سرودنش بیش از ۳۰ سال به طول انجامید. اوضاع مالی فردوسی در سالهای ابتدایی سرودن شاهنامه خوب بود اما در پایان، فقر کار را برای این شاعر بزرگ سخت کرده بود. پس از اتمام شاهنامه، فردوسی اثر ارزشمند خود را نزد سلطان محمود غزنوی برد تا در ازای زحمت ۳۰ ساله‌ی خود هدیه ای از پادشاه بگیرد. اما با بی‌توجهی پادشاه رو برو شد.فردوسی که از بدقولی پادشاه ناراحت بود، مدتی را در سفر گذراند و در اواخر عمر به طوس بازگشت. شرایط زندگی برای این شاعر بزرگ به سختی می‌گذشت و سرانجام در اوضاع بد مالی از دنیا رفت. تاریخ دقیقی از وفات فردوسی در دست نیست اما بسیاری از منابع مرگ فردوسی را در سال ۴۱۶ هجری قمری ذکر کرده‌اند.بر اساس گفته‌های تاریخی، فردوسی اثر دیگری به نام هجونامه دارد که آن را بعد از رانده شدن از دربار سلطان محمود سروده است. تعداد ابیات آن در حدود ۱۰۰ بیت ذکر شده است. اما عده ای شاهنامه ...ادامه مطلب

پنجشنبه نوزدهم آبان ۱۴۰۱ - 4:22 - امیر حسین حیدری - قالب شعری شاهنامهقالب شعری شاهنامه، مثنوی است. قالبی که برای سرودن اشعار طولانی که درون مایه‌ی داستانی و اساطیری دارند، بسیار مناسب است. در این قالب، قافیه‌ها در دو مصرع هر بیت یکسان بوده و قافیه هر بیت با بیت بعدی متفاوت می باشند. به این قالب شعری دوتا دوتا هم می‌گویند. فردوسی با بهره گیری از این قالب و تلفیق آن با سبک خراسانی به زیبایی داستان های طولانی شاهنامه را به تصویر کشیده است بدون آنکه اندکی خستگی ایجاد کند.موضوعات شاهنامهشاهنامه‌ی فردوسی، ماجرای رشادت‌های پهلوانان ایرانی است. رشادت‌هایی که گاهی با پیروزی همراه بود و گاهی به شکست می انجامید. داستان‌هایی که از زمان حکومت کیومرث‌ شاه تا شکست سلطنت ساسانی از سپاه اعراب را شامل می‌شود. در این اثر، روایت درگیری با خارجی ها، از هندیان و تورانیان در شرق گرفته تا رومیان و تازیان در غرب و جنوب غربی، همه و همه به زیبا ترین شکل ممکن به نمایش در آمده است. بجز سیر تاریخی داستان‌ها، روایت‌های مستقل زیادی نیز در شاهنامه وجود دارد که هر کدام به تنهایی به اندازه یک اثر ماندگار، مهم هستند. تقسیم بندی شاهنامهتقسیم بندی شاهنامه به شیوه های مختلف انجام شده است. در مهم ترین نوع تقسیم بندی، شاهنامه را به سه دوره‌ی متفاوت تقسیم می‌کنند. دوره‌ی اساطیری (از زمان به قدرت رسیدن کیومرث شاه تا دوران سلطنت فریدون)، دوره‌ی پهلوانی (از قیام کاوه آهنگر تا کشته شدن رستم به دست برادرش شغاد) و دوره‌ی تاریخی (از پادشاهی بهمن تا فتح ایران به دست اعراب). در ادامه به طور کامل در ارتباط با این دوره‌ها صحبت خواهیم شاهنامه ...ادامه مطلب

پنجشنبه نوزدهم آبان ۱۴۰۱ - 4:47 - امیر حسین حیدری - بنا بر نوشته های معتبر شاهنامه ی فردوسی نزدیک به ۲۰۰ شخصیت منحصر به فرد دارد.این شخصیت‌ها شامل پادشاهان، پهلوانان، دیوان افسانه‌ای، زنان شاهنامه، مزربانان و وزیران هستند.پادشاهان و وزیران:پادشاهان شاهنامه شامل سه دسته‌ی پادشاهان ایرانی، تورانی و رومی هستند. کیومرث، بهرام گور، کیکاووس، فریدون، جمشید، طهمورث، هوشنگ،ضحاک، منوچهر، یزدگرد، قباد و هرمز از جمله پادشاهان ایرانی و افراسیاب، پشنگ، قیصر، تور و زادشم نیز از جمله پادشاهان تورانی و رومی شاهنامه هستند. همچنین بزرگمهر، بیطقون، تخوار و جاماسپ چهار وزیر ایرانی هستند که نامشان در شاهنامه آمده است.پهلوانان پهلوانان شاهنامه به دو دسته‌ی پهلوانان ایرانی و پهلوانان تورانی تقسیم می‌شود. این مجموعه بیش از ۷۰ شخصیت اصلی شاهنامه را تشکیل می‌دهد. که خود نشان از تعداد بالای قصه های پهلوانی شاهنامه دارد. رستم، زال، اسفندیار، سهراب، کاوه‌ی آهنگر، هجیر، گودرز، شیدوش و گیو از پهلوانان ایرانی و اشکبوس، شیده ، هومان، ایلا، سپهرم، بارمان، کهیلا و دمور از جمله پهلوانان تورانی شاهنامه هستند.دیوان:همانطور که در توضیح دوره‌ی اساطیری آمده است، بیشتر جنگ‌های این دوران برای از بین بردن دیوها اتفاق افتاده است. از میان شخصیت‌های معروف دیوان می‌توان به اهریمن، اکومن، دیو سپید و ارژنگ دیو اشاره کرد.زنان شاهنامه :قسمت مهمی از شخصیت‌های شاهنامه را زنان تشکیل می‌دهند. بیش از ۳۰ شخصیت زن در داستان‌های مختلف شاهنامه نقش آفرینی کرده‌اند. سودابه (دختر شاه هاماوران)، کتایون (مادر اسفندیار)، رودابه (همسر زال و مادر رست شاهنامه ...ادامه مطلب